Het juridisch instrumentarium met betrekking tot het coffeeshopbeleid in de gemeente Lelystad kenmerkt zich door twee onderscheidenlijke regelingen.
Het beleid is enerzijds gebaseerd op artikel 13b van de Opiumwet waarbij wordt uitgegaan van een
actieve bestuurlijke handhaving door toepassing van bestuursdwang of het opleggen van een dwangsom als de in de beleidsnota gestelde criteria worden overtreden en het daarnaast verlenen van één gedoogbeschikking aan één coffeeshophouder.
Anderzijds geldt er voor de vestiging van een coffeeshop de verplichting tot het verkrijgen van een exploitatievergunning. De verplichting hiertoe wordt binnenkort opgenomen in de Algemene Plaatselijke Verordening van de gemeente Lelystad. De exploitatievergunning biedt de mogelijkheid om preventief te toetsen, of de exploitatie van een horecabedrijf zich al niet verdraagt met het woon- en leefklimaat en de openbare orde ter plaatse.