Cavalli Records, CCD 810 (te verkrijgen via: www.cavalli-records.de)
Adalbert Nudera, wie kent hem niet!? Nou, ik kende hem dus niet, deze ‘böhmische Mozart’ die in 2011 alweer 200 jaar over- leden was. Op de cd staan vijf divertimenti en vier polonaises voor drie bassethoorns, allemaal in C, F of Bes. Vermoedelijk zijn ze rond 1800 in Praag geschreven. Clarimonia bestaat uit vier Duitse klarinet- tisten (Bernhard Kösling, Jochen Seggelke, Ekkehard Saur en Matthias Höfer) die in wisselende samenstelling zeer toegewijd de bassethoorntrio’s spelen op nagebouwde, historische instrumenten. Zij hebben zich tot doel gesteld om 18e- en 19e-eeuwse klarinetliteratuur letterlijk nieuw leven in te blazen. En dat is gelukt.
Vanaf de eerste klanken doet de muziek van Nudera al denken aan de Kegelduetten van Mozart. En die kent iedereen natuur- lijk wel van het groen-gele boekje: eenvou- dige en daardoor prikkelende muziek voor twee klarinetten. Het klinkt meteen heel vertrouwd: lichte, speelse muziek met niet al te veel emotionele lading. Echt heel aan- trekkelijk om naar te luisteren omdat het zo puur is. De muziek is open, transparant en licht en dat spreekt mij erg aan.
De keus voor drie bassethoorns, in Nu- dera’s dagen met name in Praag en Wenen een zeer populair instrument, kon niet be- ter. De instrumenten mengen fantastisch, zonder hun eigen identiteit te verliezen. De kleuren in de muziek zijn adembenemend. Dat komt door het volle en ronde geluid in de laagte, het sopranerige in de hoogte en het ietwat nasale in het middenregis- ter. Door een goede afstemming van deze karakters op elkaar, niet alleen in volume
maar vooral in melodie, ritme en begelei- ding, klinkt de muziek altijd rijk en span- nend. Met name de boventonen die uit de akkoorden komen en het meebuigen van de toon met de richting van de muziek zijn een genot om naar te luisteren.
De divertimenti zijn progressief geschre- ven. Dat wil zeggen dat Nadura de muzika- le lijnen, met behoud van hun eenvoud en helderheid, met ieder divertimento wat vol- ler en drukker maakt. Technisch wordt de muziek dan iets lastiger om te spelen, maar er ontstaat ook meer afwisseling en diep- gang in het materiaal. Dit wijst erop dat hij de stukken niet tussendoor op papier heeft gezet, zoals Mozart bij zijn Kegelduetten, maar dat hij bewust met elkaar samenhan- gende composities heeft geschreven. Het is dus serieus te nemen muziek.
De Duitse tekst in het begeleidend boekje geeft middels citaten uit (klarinet)literatuur een mooi beeld van het muzikale midden- Europa van eind 18e eeuw, de bloeiperiode van de bassethoorn. De Engelse tekst is geen vertaling, maar staat volledig op zich- zelf en vult de Duitse tekst aan met nuttige informatie over de bassethoorn. Naar de inhoud van de Japanse tekst moet ik gissen. De vier musici hebben over elkaar een bio- grafie geschreven. Door voor deze vorm te kiezen, wordt aan het boekje een persoon- lijke draai gegeven.
En dat persoonlijke hoor je terug in de muziek. Clarimonia speelt met plezier en met vakmanschap. Ze zijn goed op elkaar ingespeeld en ieder neemt de plek in die nodig is om de muziek optimaal te laten klinken. Daardoor klinkt het allemaal heel natuurlijk: muzikale lijnen verlopen logisch, de tonen zijn mooi. Hun doelstelling wordt ruim behaald.
Ik kan niet anders dan concluderen dat de bassethoorntrio’s door Clarimonia van de vergetelheid gered zijn door ze op cd te zetten. Terecht een plezier om te luisteren naar deze Boheemse Mozart. Of is Mozart een Boheemse Nudera die in zijn muziek iets van het Boheemse karakter heeft op- genomen?